Wat komt er allemaal kijken bij het vertrek van een dier?
In dierentuinen worden jaarlijks heel wat dieren geboren. Daarom wisselen dierentuinen hun dieren onderling uit. Ze houden een zogenaamde Available & Wanted List bij, waarop ze aangeven welke dieren ze aanbieden aan andere tuinen, en welke dieren ze nog graag aan hun collectie toe willen voegen. De uitwisseling van dieren binnen EAZA-dierentuinen vindt plaats zonder dat hier een financiële vergoeding mee gemoeid is, om de handel in beschermde diersoorten tegen te gaan.
Verhuizen
Als er dan eenmaal een nieuwe plek is gevonden, moet het betreffende dier van de ene naar de andere dierentuin getransporteerd worden. Het organiseren van een diertransport is iedere keer weer anders; de ene keer gaat het snel en gemakkelijk, en soms is het nog een hele uitdaging om dit voor elkaar te krijgen. De ‘moeilijkheid’ van een diertransport is afhankelijk van allerlei verschillende factoren; denk bijvoorbeeld aan het soort dier (groot of klein, gevaarlijk of niet, mogelijke ziekten die deze soort bij zich kan dragen), de herkomst van een dier, de beschermingsstatus van het dier (voor een beschermde soort is veel meer papierwerk nodig dan voor een niet-beschermde soort), of het een binnenlands transport of een export betreft etc.
Papierwerk
Allereerst moeten alle papieren in orde zijn; paspoorten, oorsprongsverklaringen, CITES papieren, vergunningen/ontheffingen, diëten, veterinaire verklaringen, medische rapporten, laboratoriumuitslagen etc. Hier zijn ook verschillende externe organisaties en instanties bij betrokken (o.a. RVO, NVWA, KvK), het is dan ook altijd een hele uitdaging om ervoor te zorgen dat alles op tijd in orde is.
En dan is er natuurlijk nog het transport zelf; er moet een geschikt vervoermiddel en een aangepaste transportkist/-container of een geschikte trailer worden geregeld. De meeste dieren worden over de weg vervoerd met auto(bus) of vrachtwagen, maar soms wordt de reis ook deels per vliegtuig of per boot afgelegd. In enkele gevallen wordt de transportkist een paar dagen of weken van tevoren alvast in het dierverblijf neergezet, zodat het dier er alvast rustig aan kan wennen.
Korte transporten mogen door gekwalificeerde dierverzorgers zelf worden uitgevoerd, maar voor langere transporten of zeer grote dieren (denk bijvoorbeeld aan giraffen en neushoorns) wordt gebruik gemaakt van externe transporteurs die gespecialiseerd zijn in het vervoeren van dierentuin-dieren.
Vertrek
Als al deze zaken dan eenmaal geregeld zijn, is het nog maar de vraag of het dier zélf ook mee wil werken. Het ‘inpakken’ of laden van een dier voor transport is altijd een spannend moment; niet ieder dier kun je immers zomaar in een transportkist dwingen. Soms werkt een dier goed mee en loopt het netjes de kist in, maar soms klimt het in een boom, weigert het om binnen te komen of durft het de kist of trailer niet in op het moment suprême. De dierenarts moet er dan eventueel bij komen om een kalmerend middel toe te dienen. Ook als het dier dan eenmaal in de kist, trailer of container zit, is het natuurlijk nog altijd heel spannend hoe de reis verloopt. Dierentuindieren zijn toch veelal ‘wilde dieren’, een transport is voor hen dan ook meestal stressvoller dan in het geval van gedomesticeerde dieren. Het is dus telkens weer een hele opluchting als een dier gezond en wel is aangekomen op zijn nieuwe plek.
