IUCN
Het verhaal achter bedreigde diersoorten
De witte neushoorn, korenwolf en meer dan 44.000 andere dier- en plantensoorten hebben één ding gemeen: ze worden bedreigd in de natuur. Vervuiling, verlies van leefgebied, menselijke conflicten of illegale handel zijn de voornaamste oorzaken.
GaiaZOO gelooft dat bedreigde diersoorten onze aandacht verdienen. Dankzij ranking van de wereldwijde organisatie IUCN weten we hoe ernstig- en om welke redenen elke soort bedreigd wordt. Hoe dit precies werkt en hoe we bedreigde diersoorten kunnen helpen? Dat ontdek je hier!
De Rode Lijst van IUCN
Of een dier- of plantensoort bedreigd is, wordt bepaald door de internationale natuurorganisatie IUCN: International Union for the Conservation of Nature (https://www.iucnredlist.org).
IUCN heeft een Rode Lijst opgesteld waarin staat beschreven in welke mate en waardoor een soort wordt bedreigd. De Rode Lijst laat op die manier zien welke soorten het meeste risico lopen om uit te sterven.
Je kunt de Rode Lijst van IUCN dus eigenlijk zien als een soort ‘to-do lijst’ voor natuurbeschermers en dierentuinen! Dankzij de Rode Lijst weten we precies welke diersoorten we dringend moeten beschermen.
Bedreigde diersoorten in GaiaZOO
Voordat een diersoort naar GaiaZOO komt, kijken we eerst naar de bedreiging status van IUCN. We vinden het namelijk belangrijk om vooral ruimte te creëren voor diersoorten die onze hulp nodig hebben. Van alle diersoorten die in GaiaZOO verblijven heeft 34% een bedreigde status.
Er leven ook diersoorten in GaiaZOO zonder bedreigde status. Deze dieren leveren ook een bijdrage om educatieve verhalen te vertellen en dragen bij aan de beleving. Bijvoorbeeld om uitleg te geven over biodiversiteit en de rol van verschillende soorten binnen een ecosysteem.
Hoe maakt IUCN de Rode Lijst?
Wanneer een soort bedreigd is, betekent dit dat het aantal dieren (de populatie) om welke reden dan ook in het wild afneemt. Om dat tijdig te ontdekken, houden biologen en onderzoekers de dieren en hun leefgebied goed in de gaten. De meeste onderzoeken zijn heel uitgebreid en duren vaak enkele, tot soms wel tientallen jaren! Langdurig onderzoek is belangrijk om veranderingen tijdig op te kunnen merken.
IUCN verzamelt de uitkomsten van de onderzoeken. Deze worden naast een lange criterialijst gelegd en zo krijgt elke onderzochte soort een bepaalde status toegekend. Deze wordt vervolgens op de Rode Lijst gepubliceerd.
Bedreigd of ernstig bedreigd?
Om een bedreigde soort te kunnen helpen is het belangrijk om te weten hoe sterk een soort bedreigd wordt. Daarom heeft IUCN verschillende bedreiging statussen (categorieën) opgesteld, met elk een eigen omschrijving. Deze worden weergegeven in een herkenbare ‘rode druppel’. Hoe minder individuen in het wild, of hoe sneller de soort afneemt, des te hoger en ernstiger de bedreigde status.
Ook wordt in de Rode Lijst beschreven door welke oorzaken een soort bedreigd wordt. Op basis daarvan kan voor elke soort een management- en beschermingsplan worden opgesteld. Voor een soort die wordt bedreigd door illegale handel is natuurlijk een heel ander plan nodig dan voor een dier dat wordt bedreigd door vervuiling.
Zo helpt de Rode Lijst van IUCN bedreigde diersoorten!
Zonparkiet – bedreigd
Zo’n 20 jaar geleden had de zonparkiet de status ‘Veilig’: een soort die wijdverspreid en goed vertegenwoordigd is. Door illegale handel en verlies van leefgebied is de zonparkiet nu ‘Bedreigd’ en is er een grote kans dat de soort binnen 30 jaar uitsterft in het wild als er geen actie ondernomen wordt. De bedreigde status heeft ervoor gezorgd dat dierentuinen en natuurorganisaties de noodklok luidden. GaiaZOO is nauw betrokken bij de bescherming van de zonparkiet via onderzoek in Guyana en het opzetten van een Europees managementprogramma (EEP).
Waldrapp ibis – Ernstig bedreigd
Grootschalige landbouw heeft ervoor gezorgd dat er nog slechts 400 Waldrapp ibissen in het wild leven. Deze soort heeft de status ‘Ernstig bedreigd’: een soort met een zeer hoge kans om binnen 30 jaar uit te sterven in het wild. Door onderzoek en samenwerking met de lokale bevolking proberen natuurorganisaties en dierentuinen de soort er weer bovenop te helpen. Ook zet deze status extra druk op overheden om de soort te beschermen. In 2020 zijn vier Waldrapp ibissen uit GaiaZOO via een uitzetproject in Spanje weer teruggekeerd naar de natuur! In onderstaande vlog vertellen we je er alles over!
