En dan is het eindelijk zover! De beslissing wordt genomen dat er een nieuwe diersoort aan de collectie wordt toegevoegd! En het gaat in dit geval over; de berberaap (Macaca sylvanus). De berberaap wordt al decennia lang gehouden in dierentuinen in Europa. Rond de jaren 40 van de vorige eeuw waren ze al te zien in een Engelse dierentuin.
Voor GaiaZOO ging ik dus op zoek naar dieren die ons nieuwe gebied gaan bevolken. We wilden graag een fokgroep zodat we een groep zouden krijgen die nog groter kon worden en dus ook lekker actief zou zijn. Al is het bij berberapen ook geen probleem om een mannen- of vrouwengroep te houden. Zodra de rangorde eenmaal gestabiliseerd is, kunnen dat ook vreedzame samenlevingen zijn. Al staan de vrouwelijke berberapen wel bekend om hun temperament, terwijl de mannen wat meer “laid back” zijn.
De zoektocht
Jonge dieren
Het leuke van een fokgroep berberapen is natuurlijk net als bij andere diersoorten dat jongen altijd voor leven in de brouwerij zorgen. Maar bij een groep berberapen zie je altijd iets (bijzonders) gebeuren. Een aantal apensoorten hebben een paartijd en een geboorteseizoen; de bekendste zijn de doodshoofdapen en de berberapen. Bij de berberapen worden de meeste jongen dan ook geboren in de maanden mei en juni. Het gebeurt ook wel in andere maanden maar 80% wordt in de eerder genoemde maanden geboren.
De jongen die geboren worden ontwikkelen zich ontzettend snel. Dit is typerend voor de apen van de oude wereld zoals bijvoorbeeld ook de mangabey uit GaiaZOO. Met een week of twee proberen ze al van hun moeder weg te dartelen en in tegenstelling tot een mangabey heeft de berberaap geen staart. Voor de moeders is het dan ook veel lastiger om het kleine gespuis bij zich te houden. Ze kunnen de jongen immers niet bij hun staart vastpakken. Daarnaast is het bij berberapen ook heel gewoon dat er “kinderroof” plaatsvindt. Nu klinkt dat heel ernstig, maar het valt gelukkig reuze mee. In een sociale berberapengroep is het namelijk zo dat je stijgt in het aanzien als je een jong hebt en zo stijg je dus ook heel even als je maar heel even een jong hebt gestolen. Gedurende die tijd krijg je veel aandacht van de groepsgenoten en daar is het allemaal om te doen. De jonge berberapen brengen dus veel tijd door bij zussen, tantes en nichten. Maar het is ook heel normaal als de grote mannelijke leider van de groep rondloopt met een jong op zijn rug. De mannelijke berberapen zijn namelijk dol op jongen! In dit geval gaat het zeker niet alleen om de aandacht maar hebben ze er letterlijk plezier in de jongen te showen en er mee bezig te zijn als een zorgzame vader.Natuurlijk blijft de moeder altijd in de buurt en zeker bij de jonge moeders kan het tot onzekerheid leiden als de mannen te lang met de kleintjes bezig zijn. Ze zijn dus blij als ze zelf hun jong weer kunnen dragen en als ze het vast hebben moet er eerst flink “gevlooid” worden, alsof ze vies zijn geworden.
Ik noemde net “de mannen”; dit is niet vanzelfsprekend in apengemeenschappen maar wel bij berberapen. Over het algemeen zijn er altijd meerdere mannen in de groep. Dat wil niet zeggen dat er per se meerdere vaders zijn, want er is maar één onbetwiste leider. Hoewel hij niet vanzelfsprekend ook de vader is van alle jongen.
De groep die naar GaiaZOO komt leeft op dit moment in de dierentuin van het Schotse Edinburgh. Het is voor ons natuurlijk erg fijn dat het een groep is, want vreemde berberapen bij elkaar zetten kan erg lastig zijn. Sociaal is het een erg sterke soort, maar dat betekent niet dat ze zo maar iedereen om zich heen accepteren.
Tot zover de overeenkomsten met de mens.
Berberapen uit Schotland
De groep
De GaiaZOO-groep bestaat uit 14 dieren waarvan 6 mannen en 8 vrouwen. Wij krijgen dus ook meerdere mannen, maar omdat we graag willen weten wie de vader is van wie, zijn niet alle mannen vruchtbaar. We werken met deze ernstige bedreigde diersoort met een internationaal fokprogramma waarbij het belangrijk is de bloedlijnen goed in de gaten te houden en dus willen we weten wie de vader is van wie. Maar we willen ook dat de groep een normale sociale structuur heeft. Dus is er voor gekozen een echte fokman intact te laten en hij zal dan ook de vader zijn van alle toekomstige jongen. De vrouwtjes uit de GaiaZOO-groep zijn een aantal moeders met hun dochters. De dochters mogen natuurlijk niet paren met de vader en daarom zal er in de toekomst een nieuwe fokman moeten komen. Voor nu is de situatie stabiel en mogen alleen de oudere vrouwtjes zich voortplanten. De jonge vrouwtjes kunnen op deze manier het moederschap “afkijken” en ze bemoeien zich ook flink met de opvoeding van de jongere broers en zussen. Voor een vrouw zonder dochters in de groep is het leven een stuk harder aangezien de dieren elkaar echt ondersteunen. Vaak krijgt zo’n vrouw dan ook hulp van een andere “clan” maar deze banden zijn een stuk minder stabiel.
In de natuur leeft de berberaap in ruige gebergtes in Marokko. Er zijn echter steeds minder berberapen… In Marokko beschermt het BMAC project de wilde berberapen. GaiaZOO gaat dit project dit jaar steunen door heel veel geld in te zamelen. Helpen jullie mee? Ga naar GaiaZOO.nl/Berberaap
Momenteel wordt er op de bouwplaats van GaiaZOO hard gewerkt aan het gloednieuwe verblijf voor de berberapen. Zodra dit klaar is kan de groep naar Kerkrade verhuizen. Wordt vervolgd…